Dewis llinell gyntaf...
A adeilo hudoliaeth,
A oes unplas yn siampler?
Adda Fras, wylwas, a elwyn' – yn fardd,
Af â mawl a fo melys
Afanc, rhyw forgranc rhefrgrin – rhumenwynt,
Af dduw Sul, foddus aelwyd,
Ai gwledd a wnaeth f'arglwyddwawr
ArglwyddRys, eryr gwleddrym,
Arglwyddwedd ar goel addas,
Awst y llas fy nghastell i,
Bron draw biau'r enw a drig,
Brysiaf, lle mae browysedd,
Caewyd deurudd caterwen,
Caraf urddol Caerfyrddin,
Cerais y mab â'r corun,
Cwncwerwyr oedd y gwŷr gynt,
Chwerddais am ben Sais o'r sir,
Dafydd, brydydd a brawdwr,
Dafydd fab, difudd ei fod,
Dafydd Mathau, bendefig,
Dafydd o braffwydd Broffwyd
Dafydd, mae'r beirdd yn dyfod,
Darogan fydd a ganwyf,
Dau dir, ni newidiwyd un,
Dawns o Bowls! Doe'n ysbeiliwyd,
Deffro Twm gidwm, gedyrn – dy ddannedd,
Deliais, o glwyf a dolur
Deubeth a red drwy'r gwledydd,
Dilyd henw deiliad hynwyf,
Diwedd hen fu 'r fargen fau,
Doe darfu'r Deau derfyn,
Duw a roes ym o dir saint
Duw Rhên dug Edwart Frenin,
Dwfr Alwen doe fu'r wylaw,
Dyn traws fûm yn dwyn tros fôr
Dyn wyf doe a anafwyd,
Eich rhybudd 'r ydwy', â chribau – rhedyn
Elen aur llen o'r Llannerch
Er treulio punt yn Llundain,
Ewch yn iach, ni chwenychaf
Fy nhad oedd gachiad, guchiau – tylluan,
Gutun y Glyn, a fu glaf,
Gwae a gynhaliodd i gyd
Gwae'r gwan dau oedran nid edrych, – ni chwardd,
Gwn waith, o gariad gwen ŵyl,
Gwylliad, grym eirchiad, gorau marchog – gynt
Gynt y rhoed yn gynta' rhan
Hawdd fyd heddiw i fwydau,
Hywel, ni chysgaf haeach,
I Gelli-wig ac i'w llys
I gilio rhag ei elyn
Iechyd i ŵr uchod êl
Iolo, tuthiodd at Ithael,
Llawen wyf i'm plwyf a'm plas – diofal,
Llawer nos, llew'r Waun Isaf,
Lle nid da lliw onid du,
Llwyddiant i'r tenant a'r tai – a'r wengaer
Llydan oedd gastell Edwart
Llys rydd ym y sydd, ansoddau – llu dalm,
Llywygais garllaw eigion,
Mae arch yn Ystrad Marchell
Mae arofyn am ryfel
Mae ceidwad i'n gwlad a'n gwledd,
Mae dawn Duw i'm dyn diwael,
Mae deusant i'm dewisaw,
Mae eryr ar holl wŷr llên
Mae gwahawdd ym a gohir
Mae heddiw ym wahoddion
Mae i'm cefn er ys pythefnos
Mae llef oer, mae llifeiriaint
Mae poen ym a hap ennyd,
Mae un ceidwad mewn cadair
Mae un cun yma i'n cynnal,
Mae'r henwyr? Ai meirw'r rheini?
Mae'r tarw mawr o'r Mortmeriaid?
Marw Dafydd y sydd fal saeth – i'm esgyrn
Mawr fu Hywel a Meurig
Mawr fu'r cri am y Trihael,
Mawr yw dysg (yno mae'r da)
Mawr yw'r gair am y teirodd,
Mi a euthum i 'Mwythig
Mi a welais, mau wylaw,
Milwr a gâr moli'r gwŷdd,
Mis drwg a fu 'm Mhowys draw,
Mredudd, ai yma'r ydwyd?
Mynnwn 'y mod mewn un man,
Ni chair ustus na Christiawn
Ni fynnaf ataf llei notier – gywely,
Ni phery stad na phwrs dyn
'Nôl bwrw trosol, peri trwsio – 'i ddorglwyd
Och wŷr, a glywsoch, werin, – y damwain,
Oed trywyr yt, Trahaearn,
Oer oedd weled urddolion
Ordain ar y deon wyf,
Pan sonier i'n amser ni
Pererin piau'r awron
Prelad ar ein gwlad o Glwyd – i Ddyfrdwy,
Pwy'r mab llên pêr ym mhob llys?
Pwy sy geidwad teirgwlad hy,
Rhobert, uwch rhiwiau Aber,
Rhoist, lew, win a rhost lawer,
Rhoi tŷ'r wyf fry ar y fron,
Rhyfedd ydiw arfeddyd
Sain Cristoffr a fu'n offrwm
Sâl rhugl yn seiliaw Rhaglan,
Seythydd wyf, od ymsaethaf
Siancyn, wayw ennyn annwyd,
Sieffrai, a yf osai Ffrainc,
Sulien a'th geidw, Syr Bened,
Sywidw Asaf ydwyd,
Tair blynedd rhyfedd fu'r rhain:
Teimlwr gwŷr, teml iôr gwiwrent,
Tlos fu anrheg Taliesin,
Tri llu aeth i Gymru gynt,
Tri llu, oergwymp tra llwyrgoll,
Tristach yw Cymry trostyn',
Tyfodd gŵr at Dafydd Gam
Tyfodd un o blant difeth
Wylofus wyf fal afon,
Y du hydr o'r Deheudir,
Y dyn a sigwyd ei au
Y gŵr ar war y garreg
Y gŵr mawr a egyr Môn
Y Grog i bob dyn o gred
Y gwrda o gywirdeb
'Y nghred, pei gallwn redeg
Y llwyn gwydr yn Llangedwyn,
Y mae dolur i'm dilyn,
Y mae glaw am a glywais
Y mae gŵr ym i'w garu,
Y mae llwdn yma llednoeth
Yn dripheth y'th wnânt, Ruffudd,
Yn iach, awen na chywydd!
Yn ieuanc bûm flaeneuwr,
Yr eryrod arwraidd,
Chwilio am
Chwilio uwch
Cynnwys
Cartref
Y Golygiad
Y Cerddi
Rhestr Teitlau
Noddwyr a Beirdd
Enwau Personol
Enwau Lleoedd
Llawysgrifau a Cherddi
Adnoddau
Bywgraffiad
Am y prosiect
Canllawiau
Perfformiadau
Y Gerdd a’r Gân
Cyhoeddiadau
Gwalch Cywyddau Gwŷr
Erthyglau
Golygu Digidol
Cyfeillion Cerddorol
Cymru Guto
Iolo Goch, y bardd mawl o’r 14g.
Ffurfiau:
Iolo, Iolo Goch, Iolo
Cyfeiriadau:
113.56n
,
121.4n
,
126.8n
,
55.23n
,
63.29n
,
82.41n
,
85.1n
,
87.50n
,
87.5n
Gwall: Hyd y term chwilio annilys, rhaid iddo fod yn 4 neu ragor o nodau
©
2013 Canolfan Uwchefrydiau Cymreig a Cheltaidd
