Datgan y cerdd

Moliant i Wiliam ap Gruffudd o Gochwillan
Mae gwahawdd ym a gohir
Draw gan hael i drigo'n hir:
Wiliam ap Gruffudd waywlas
Ap Rhobin, gwreiddin y gras.
I'w dai y'm gwahoddai hwn
Ac i'm hoes drwy gomhisiwn.
Mawr amod ym a rwymodd,
Mwy yw fy rhwym am fy rhodd.
Mae da Wiliam i'm dwylaw,
Mae'n feistr ym yn f'oes draw.
Gwely ares goleurym
A siambr deg sy'n barod ym.
Mae yno i ddyn mwyn a ddêl
Fwrdd a chwpwrdd a chapel
A gwych allor Gwchwillan
Ac aelwyd teg i gael tân;
Y mae deuwres i 'mdiro:
Ei goed o'r glyn gyda'r glo.
Gwledd fraisg ac ymgeledd fry,
Gwin aml a'i gywain ymy.
Ni châi Ddafydd, llywydd llwyd,
Gan Ifor ryw giniewfwyd;
Iolo Goch ni welai gael
Rhyw fwythau yn nhref Ithael.
Eiddil yw llu i ddal llys
Wrth enaid yr wyth ynys;
Nid gwychder, nid gwayw awchdwn,
Nid hael hael ond dwylaw hwn.
Fy nef, ei fro ef, erioed
Fu lan Ogwen flaeneugoed.
Mi af i'w lys, mwyfwy wledd,
Mal eidion moel i adwedd;
Ni ddof fyth o Wynedd fawr
O dai Wiliam hyd elawr.

Bwrw ydd wyf, beraidd ofeg,
Breuglod hir i'r briglwyd teg.
Samson yn awchlon a wnaeth
Â'i flew arian filwriaeth;
Wiliam â'i wallt, waywlym ŵr,
Arial mawl, yw'r ail milwr.
Tew ei blaid, llonaid pob llys,
Trwy Wynedd a'r tair ynys:
Llwyn o iachau'n llawn iechyd,
Llin y gŵr, yw Llŷn i gyd.
Môn a ddaw i'r man ydd êl,
Meirionnydd, mae ar annel.
Blodau aml ei blaid yma,
Blodeuyn y ddeuddyn dda,
Ei dad a'i fam, odid fyth
Rôi haelion ryw wehelyth.

O'u mab hirbraff mae perbren
Y sy grair i sir Gaer wen.
Y sirif fyth oeswr fo
A swyddau'r wlad sy eiddo.
Mal Gwilym ail y gelwynt
Mab Gruffudd ar gynnydd gynt;
Urddas o enw, gras a grym,
I hwn eilwaith hen Wilym!

Ail-lunio Cochwillan